Frais
Fraxinus excelsior
Oleaceae
Àutri noum : Frau, Fraich, Fraiche, Fraisse, Frais-mascle.
Nom en français : Frêne commun.
Descripcioun :Lou frais es un aubre de mountagno que trachis dins li relarg umide en terro prefoundo. Se recounèis à si bourroun negre e óupousa, à si fueio coumpausado de 5 à 11 fueioun denta e pounchu, e peréu à soun fru que ié dison "lengo d'aucèu".
Usanço :Emé la ligno de frais se fai li manche d'óutis. Li fueio (e li fru) soun couneigudo pèr lucha contro lou mau-d'os e ajuda à pissa. Faire bouli uno pougnado, pièi après infusioun, béure emé de jus de limoun. Dins d'ùni endré, li jóuini fru soun manja après èstre esta bouli dous cop. En Franço s'adoubo uno bevendo, la freineto, emé li fueio cuberto de melado (producho pèr li nieroun).
Port : Aubre
Taio : 5 à 30 m
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Fraxinus
Famiho : Oleaceae
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : ges
Ø (o loungour) enflourejado : 1,5 à 5 cm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Baragno
- Ribiero
- Fourèst de gaudre
Estànci : Coulinen à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Fraxinus excelsior L., 1753
Erbo-de-santo-Ano
Achillea erba-rotta
Asteraceae Compositae
Noms en français : Achillée à feuilles simples, Achillée des montagnes.
Descripcioun :L'erbo-de-santo-Ano (J.-L. Domenge in LMT, op.cit. p. 57), flouris l'estiéu dins lis esboudèu e pelouso aupenco séusouso (Santo-Ano èi celebrado lou 26 de juliet). Es uno Achillea óudouranto que se recounèis à si fueio dentado. La subsp. erba-rota èi la souleto presento au nostre.
Usanço :Di proun óudouranto, es emplegado coume meno de genèpi que n'a quàsi li mémi prouprieta ; en tisano, pèr l'aigardènt .... Pamens avisas-vous qu'es uno planto proutejido sus listo roujo, categourìo LC, es à dire soucit minour.
Port : Erbo
Taio : 5 à 20 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Achillea
Famiho : Asteraceae
Famiho classico : Compositae
Tribu : Anthemideae
Ordre : Asterales
Coulour de la flour :
Blanco Jauno
Petalo : >6
Ø (o loungour) enflourejado : 0,8 à 1,4 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Si
Autour basso e auto : 1800 à 3000 m
Aparado : Noun
Juliet à avoust
Liò : Esboudèu
- Baus
- Pelouso
Estànci : Subaupen à Aupen
Couroulougi : Ouroufito-Ouèst-Aupenco
Ref. sc. : Achillea erba-rotta L., 1753